Homogenizer (โฮโมจิไนเซอร์) คือเครื่องมือที่ใช้ในการทำให้ส่วนประกอบของตัวอย่างต่าง ๆ มีความเป็นเนื้อเดียวกัน (homogeneous) โดยเฉพาะในงานวิจัยหรืออุตสาหกรรมอาหาร เครื่องสำอาง และยา การทำให้ส่วนผสมมีความเป็นเนื้อเดียวกันช่วยเพิ่มความเสถียรของผลิตภัณฑ์ เช่น การป้องกันการแยกชั้นในเครื่องดื่ม หรือการกระจายตัวของอนุภาคในสารละลาย
- Mechanical Homogenizer: ใช้ใบมีดหรือแรงกลเพื่อบดหรือปั่นตัวอย่าง
- Ultrasonic Homogenizer: ใช้คลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อสร้างแรงสั่นสะเทือน ทำให้เกิดการกระจายตัว
- Pressure Homogenizer: ใช้แรงดันสูงเพื่อบีบผ่านวาล์วเล็ก ๆ
- Bead Mill Homogenizer: ใช้เม็ดแก้วหรือเม็ดเซรามิกเพื่อบดตัวอย่างให้ละเอียด
ขั้นตอนการใช้งาน Homogenizer อย่างละเอียด
1. การเตรียมตัวอย่าง
- เลือกตัวอย่างที่ต้องการทำให้เป็นเนื้อเดียวกัน
- ถ้าตัวอย่างมีขนาดใหญ่เกินไป ให้ตัดหรือบดให้เล็กลงก่อน
- ถ้าจำเป็น ให้เติมสารละลายหรือตัวกลางเพื่อช่วยในการทำให้ตัวอย่างกระจายตัวดีขึ้น
2. การเตรียมเครื่อง Homogenizer
- ตรวจสอบเครื่อง: ตรวจสอบส่วนประกอบของเครื่อง เช่น ใบมีด วาล์ว หรือหัวโพรบ ว่าอยู่ในสภาพสมบูรณ์
- ตั้งค่าการทำงาน: เลือกความเร็ว แรงดัน หรือความถี่ที่เหมาะสมสำหรับตัวอย่าง
- ถ้าใช้ Ultrasonic Homogenizer ให้ตั้งค่าความถี่และกำลังไฟตามความเหมาะสม
3. การเริ่มกระบวนการ
- ใส่ตัวอย่างลงในภาชนะที่เหมาะสม (สำหรับ Ultrasonic Homogenizer ต้องใช้ภาชนะที่ทนต่อแรงสั่นสะเทือน)
- เปิดเครื่องและเริ่มกระบวนการ
- ปรับระดับความเร็วหรือความถี่ตามความจำเป็น (เริ่มจากต่ำไปสูงเพื่อป้องกันการกระเด็นหรือการเกิดฟอง)
4. การตรวจสอบ
- ระหว่างการทำงาน ให้สังเกตการเปลี่ยนแปลงของตัวอย่าง เช่น ความข้น ความหนืด หรือความเป็นเนื้อเดียวกัน
- หากพบปัญหา เช่น ตัวอย่างมีฟองอากาศมากเกินไป ให้หยุดเครื่องแล้วเริ่มใหม่
5. การเก็บรักษาตัวอย่าง
- หลังจากที่ตัวอย่างเป็นเนื้อเดียวกันแล้ว ให้นำตัวอย่างออกและเก็บในภาชนะที่เหมาะสม
- ทำความสะอาดเครื่องมือทันทีหลังใช้งาน
- ปิดเครื่องและถอดส่วนที่สามารถถอดได้ เช่น หัวโพรบหรือใบมีด
- ล้างด้วยน้ำสะอาดหรือน้ำยาทำความสะอาดที่เหมาะสม
- เช็ดให้แห้งก่อนประกอบกลับเข้าที่
- สำหรับ Ultrasonic Homogenizer ควรตรวจสอบหัวโพรบเพื่อดูว่ามีสิ่งตกค้างหรือความเสียหายหรือไม่
ข้อควรระวัง
- อย่าเปิดเครื่องโดยไม่มีตัวอย่างในภาชนะ
- เลือกค่าการทำงานที่เหมาะสมเพื่อหลีกเลี่ยงความเสียหายของเครื่องหรือการเสื่อมสภาพของตัวอย่าง
- สวมอุปกรณ์ป้องกัน เช่น ถุงมือและแว่นตา เมื่อใช้งาน