🛠 หัววัดความแข็ง (Indenter) คืออะไร

หัววัดความแข็ง คืออุปกรณ์ส่วนปลายของเครื่องทดสอบความแข็ง ที่ใช้ "กด" หรือ "กระแทก" ลงบนผิววัสดุ เพื่อวัดค่าความแข็งจากรอยกด รอยบุ๋ม หรือแรงสะท้อนกลับ ขึ้นอยู่กับวิธีทดสอบ

📚 ประเภทของหัววัดความแข็ง (ตามวิธีทดสอบ)

⚙️ หลักการทำงานคร่าว ๆ

1. กำหนดแรงกดหรือแรงกระแทกตามมาตรฐาน

2. หัววัดสัมผัสหรือกดลงบนผิววัสดุ

3. วัดความลึกของรอยกด, พื้นที่รอยกด, หรือแรงสะท้อนกลับ

4. แปลงผลลัพธ์เป็น "ค่าความแข็ง" เช่น HRC, HRB, HB, HV, HL เป็นต้น

🛡 หลักการบำรุงรักษาหัววัดความแข็ง

🎯 หมายเหตุเพิ่มเติม

• หัววัดเพชร มักจะเสื่อมจากการ "แตก" หรือ "ร้าว" มากกว่าการสึกหรอ

• หัววัดลูกบอล จะสึกหรอทีละน้อยตามการใช้งาน ต้องเปลี่ยนตามรอบหรือเมื่อรอยกดผิดปกติ

• หัววัดสำหรับงานพกพา (Leeb) ควรระวังการปนเปื้อนเศษผง เพราะส่งผลต่อแรงกระแทกและค่าความแข็ง
  
  

  📋 ตารางเทียบ "หัววัด vs วัสดุที่เหมาะสม"

  ประเภทหัววัด	ลักษณะหัว	วัสดุที่เหมาะสม
  Diamond Cone (120° เพชร)	กรวยเพชร	เหล็กกล้าชุบแข็ง, โลหะผสมแข็ง, เซรามิก, วัสดุแข็งมาก (HRC)
  Steel Ball (1/16", 1/8")	ลูกบอลเหล็กแข็ง	เหล็กกล้าอบอ่อน, ทองแดง, ทองเหลือง, อลูมิเนียม, โลหะอ่อน (HRB)
  Tungsten Carbide Ball (2.5, 5, 10 มม.)	ลูกบอลคาร์ไบด์	โลหะอ่อนปานกลางถึงโลหะหนัก, งาน Brinell (HBW)
  Diamond Pyramid (Vickers)	พีระมิดสี่เหลี่ยม	ผิวแข็งบาง, ฟิล์มเคลือบ, ชิ้นงานจิ๋ว, โลหะทุกประเภท (HV)
  Diamond Knoop (Microhardness)	รูปทรงยาวคล้ายเข็ม	งานไมโคร เช่น ฟิล์มบาง, วัสดุชีวภาพ, ผิวเคลือบบางเฉียบ
  Leeb Impact Body	หัวกระแทกกลม	งานโครงสร้าง, แม่พิมพ์, ชิ้นงานขนาดใหญ่ในสนาม (HL)

  ---

  🛠 วิธีสังเกตว่าหัววัดเสื่อมสภาพหรือยัง

  อาการ	ความหมาย	สิ่งที่ควรทำ
  มีรอยบิ่นที่ปลายหัวกด (เพชรหรือบอล)	หัววัดเสียรูป ไม่สามารถกดได้แม่นยำ	เปลี่ยนหัววัดทันที
  ผิวสัมผัสหัววัดเป็นรอยขีดข่วนลึก	การสึกหรอสูง ส่งผลต่อความแม่นยำ	เปลี่ยนหรือสอบเทียบหัววัดใหม่
  ขนาดรอยกดไม่คงที่ (แม้ว่าชิ้นงานเหมือนกัน)	หัววัดเสียสมมาตรหรือเสียหายภายใน	ตรวจสอบโดยใช้ Standard Block เปรียบเทียบ
  มีคราบสกปรก น้ำมัน หรือฝุ่นติดหัววัด	อาจส่งผลต่อการกดหรือการอ่านค่า	ทำความสะอาดหัววัดด้วยแปรงนุ่ม/ผ้าไมโครไฟเบอร์
  เสียงผิดปกติขณะทดสอบ (เช่น "กรอบแกรบ")	หัววัดแตกร้าวหรือชิ้นส่วนภายในเคลื่อน	หยุดใช้งานและเปลี่ยนใหม่

  ---

  🎯 หมายเหตุ

  • ควร สอบเทียบหัววัด กับบล็อกมาตรฐานทุก 6–12 เดือน (หรือบ่อยกว่านั้นถ้าใช้งานหนัก)

  • สำหรับหัวเพชร ถ้าแตกหรือบิ่น แม้เพียงเล็กน้อย ก็ต้อง เปลี่ยนใหม่ทันที ห้ามฝืนใช้งาน